Сант Марал Сангийн захирал Л.Сумати

Монголд социологийн болон улс төрийн судалгааг хараат бусаар, нарийн статистикаар хийдэг судалгааны институт, байгууллага ховор. Тэдний нэг “Сант марал сан” ардчилалтай зэрэгцэн байгуулагдаж өдгөө хүртэл идэвхитэй ажиллаж нийгмийн болон улс төрийн барометр, индексийг гаргаж байгаа билээ. Тус сангийн захирал нь Л.Сумати. Компьютерын програмист мэргэжилтэй. Орост боловсрол эзэмшсэн нэгэн...Анх тэрээр төгсөж ирээд ШУА-ын ФСЭХ-нд судалгааны мэдээлэл боловсруулах ажлыг хөнгөвчлөх програм зохиож өгч ажилладаг байснаар судалгааны талбарт хөл тавьжээ. Сүүлд Польш улсад нийгмийн судалгааны чиглэлээр мэргэжил дээшлүүлсэн байна.
Гарын таван хуруунд багтахаар цөөхөн Монголын еврей цустай хvмvvсийн нэг. “Монгол Жvvдийн Хамтын ажиллагаа” /Mongol-Jewish Cooperation/ хэмээх олон нийтийн байгууллагыг vvсгэн байгуулж сангийнхаа үйл ажиллагааныхаа хажуугаар ажиллуулдаг. 2006 оны зун Москвад байгуулагдсан “Евро Азийн Жvvдийн Чуулган” гэдгийн хуралд Л.Сумати оролцож ирээд энэхvv байгууллагыг бий болгосон байна.
Уг хуралд оролцож байхдаа тэрбээр өөрийгөө Монголын цорын ганц еврей хvн хэмээн тооцож байсан бол дараахан нь, Монголд өөрөөс нь ондоо еврей хvн цөөн боловч бийг олж мэдээд энэ байгууллагыг vvсгэсэн байдаг. Л.Суматигийн аав, хэл бичгийн нэртэй эрдэмтэн Лувсандэндэв 50-иад оны сvvлээр Ленинградад сурч байхдаа Оросын еврей бvсгvйтэй танилцаж гэр бvл болжээ. Л.Суматигийн ээж Латвид төрсөн боловч уг гарвалаараа Беларусийн еврей аж. Хувьсгалаас өмнө Монголд еврей хvмvvс цөөнгvй байсны vр удам эдvгээ бидний дунд амьдарч байж болох ч чухам хэн бэ гэдэг нь тодорхойгvй. Харин яахын аргагvй еврей цустай гэдгээ албан ёсоор зарлаж байгаа анхны монгол хvн нь ийнхvv Л.Сумати болж байна.
2008 оны хавар түүний олон жилийн судалгааны үр дүн, ажлын тайлан болсон номоо хэвлүүлсэн. "Сонгогчдын дуу хоолой" хэмээх уг номоо Конрад Аденаурын сангийн суурин төлөөлөгч асан М.Прольтой хамтран бичжээ.
Жилд хоёр удаа “Улс төрийн барометр”-ийн судалгаа явуулж нийслэл болон хөдөөгөөр нь харьцуулан гаргадаг. Энэхүү судалгааг ХБНГУ-ын Конрад Аденаурын сан санхүүжүүлдэг.
Эхнэр Ц.Сэргэлэн нь сангийнх нь менежерээр ажилладаг. Үндсэн 5 ажилтан, гэрээт судлаачдаар тэдний судалгааны баг бүрддэг.